گرچه بیشتر موارد میگرن میتواند شدید باشد ولی هر سردرد شدیدی میگرن نیست و گاهی سردرد میگرن به گونه یک درد خفیف خود را نشان میدهد. هنوز پس از سالها پژوهش، چرایی ایجاد این سردرد مشخص نشده است.
درد میگرن در اثر تورم رگهای خونی و اعصاب اطراف مغز ایجاد میشود. به نظر میآید یک ماده شیمیایی موجود در مغز به نام سروتونین نقش اصلی را در این بیماری داشته باشد، گرچه هنوز عاملی که باعث این دگرگونیها در فعالیت ساقه مغز و سطح سروتونین میشود بخوبی شناخته نشدهاست، اما یک محقق دانشگاه علوم پزشکی شیراز برای نخستین بار در دنیا برای درمان میگرن از عصاره گیاه نعناع به صورت موضعی استفاده کرد.
دکتر افشین برهانی دانشیار بخش مغز و اعصاب این دانشگاه در گفتگو با خبرنگار جامجم میگوید: بر اساس تحقیق انجام شده برای درمان میگرن از محلول 10 درصد منتول که جزو اصلی عصاره نعناع است به صورت موضعی روی پوست ناحیه شقیقه استفاده میشود که فکر اولیه استفاده از دارو به صورت موضعی برای درمان میگرن نیز از کتاب قانون ابن سینا گرفته شده است.
ابنسینا در کتاب قانون، استفاده از درمانهای موضعی روی ناحیه شقیقه در درمان میگرن را پیشنهاد میکند که بر اساس آن در این تحقیق از عصاره نعناع به عنوان دارو استفاده شده است. نعناع به عنوان یک عامل ضد درد در طب سنتی ایران اهمیت خاصی دارد و این تحقیق با روش علمی و آزمایش روی بیماران انجام گرفته است.
وی با اشاره به مطالعه روی 35 بیمار با 118 حمله میگرنی در این تحقیق ادامه داد: در پایان نتیجهگیری شد محلول منتول (عصاره نعناع) به صورت معناداری در کاهش مدام درد و نیز استفراغ، تهوع و نورگریزی بیماران میگرنی موثر است. به طوریکه اثر نعناع در درمان میگرن، با استفاده از 3 مکانیسم ضداسپاسم، ضددرد و ضدالتهاب موجود در منتول موثر است و استفاده از محلول منتول به صورت موضعی بر پوست ناحیه شقیقه به دلیل افزایش سرعت اثر و کاهش عوارض سیستمیک میتواند جایگزین مناسبی برای داروهای خوراکی میگرن باشد.
برهانی، میگرن را یک بیماری مزمن شایع دانست به طوریکه حدود 18 درصد زنان و 6 درصد مردان را در دنیا مبتلا میکند و گفت: درمانهایی که در حال حاضر برای میگرن وجود دارد فقط بخشی از بیماران میگرنی را درمان میکند و در همین زمینه تحقیقی در آمریکا انجام شده است که حدود 70 درصد بیماران از درمان خود با داروهای رایج رضایت کامل ندارند.
وی افزود: میگرن یک سردرد تپشدار است که میتواند در یک سو یا هر دو سوی سر ایجاد شود. سردرد میگرن بیشتر با تهوع، استفراغ یا کاهش اشتها همراه است. فعالیت فیزیکی و ورزش، نورهای درخشان یا صداهای بلند میتوانند سردرد را بدتر کنند. بیشتر افراد دچار سردرد میگرن، پس از آغاز سردرد به محلی تاریک، آرام و خنک میروند تا سردردشان رفع شود. بیشتر حملههای میگرنی میان 124 ساعت طول میکشد اگر چه این زمان میتواند کوتاهتر یا بلندتر از مدت ذکر شده باشد. یکی از ویژگیهای بیهمتای میگرن، احساس غیرمعمولی است که پیش از آغاز حمله به فرد دست میدهد و به آن «پیشدرآمد» میگویند. نشانههای پیش درآمد میتواند دربرگیرنده خستگی، گرسنگی یا احساس خشم باشد. همچنین میگرن «پس اثر» نیز دارد که پس از حمله این احساس به فرد دست میدهد و دربرگیرنده احساس تهی شدن از انرژی است و میتواند یک تا 2 روز پس از حمله شدید میگرن ادامه یابد. البته باید یادآور شد همگی کسانی که مبتلا به میگرن هستند دچار پیش درآمد یا پس اثر میگرن نمیشوند.
به گفته برهانی، حمله میگرن گاهی بر اثر برخی از فعالیتها، غذاها، بوها و حتی احساسات تحریک شده بروز میکند. همچنین برخی از بیماران زمانی که دچار استرس میشوند، حمله میگرن به سراغ آنها میآید در حالیکه عدهای دیگر پس از اینکه استرس آنها رفع شد، دچار حمله میگرن میشوند./
در بیمارستانی، دو بیمار در یک اتاق بستری بودند. یکی از بیماران اجازه داشت که هر روز بعد از ظهر یک ساعت روی تختش که کنار تنها پنجره اتاق بود بنشیند ولی بیمار دیگر مجبور بود هیچ تکانی نخورد و همیشه پشت به هم اتاقیش روی تخت بخوابد. آنها ساعتها با هم صحبت میکردند؛ از همسر، خانواده، خانه، سربازی یا تعتیلاتشان با هم حرف میزدند و هر روز بعد از ظهر، بیماری که تختش کنار پنجره بود، مینشست و تمام چیزهائی که بیرون از پنجره میدید، برای هم اتاقیش توصیف میکرد. پنجره، رو به یک پارک بود که دریاچه زیبائی داشت. مرغابیها و قوها در دریاچه شنا میکردند و کودکان با قایقهای تفریحیشان در آب سرگرم بودند. درختان کهن، به منظره بیرون، زیبیایی خاصی بخشیده بود و تصویری زیبا از شهر در افق دور دست دیده میشد. همانطور که مرد کنار پنجره این جزئیات را توصیف میکرد، هم اتاقیش جشمانش را میبست و این مناظر را در ذهن خود مجسم میکرد و روحی تازه میگرفت. روزها و هفتهها سپری شد. تا اینکه روزی مرد کناز پنجره از دنیا رفت و مستخدمان بیمارستان جسد او را از اتاق بیرون بردند. مرد دیگر که بسیار ناراحت بود تقاضا کرد که تختش را به کنار پنجره منتقل کنند. پرستار این کار را با رضایت انجام داد. مرد به آرامی و با درد بسیار، خود را به سمت پنجره کشاند تا اولین نگاهش را به دنیای بیرون از پنجره بیندازد. بالاخره میتوانست آن منظره زیبا را با چشمان خودش ببیند ولی در کمال تعجب، با یک دیوار بلند مواجه شد! مرد متعجب به پرستار گفت که هم اتاقیش همیشه مناظر دل انگیزی را از پشت پنجره برای او توصیف میکرده است. پرستار پاسخ داد: ولی آن مرد کاملا نابینا بود!